ციფრული უფლებების მენეჯმენტი (DRM)

რა არის ციფრული უფლებების მენეჯმენტი (DRM)?

ციფრული უფლებების მენეჯმენტი (DRM) არის ტექნოლოგიის გამოყენება საავტორო უფლებებით დაცულ მასალაზე წვდომის კონტროლისა და მართვისთვის.

DRM-ის კიდევ ერთი მნიშვნელობა არის ციფრული შინაარსის კონტროლის აღება იმ პირისგან, ვინც მას ფლობს და გადასცემს მას კომპიუტერულ პროგრამას.

DRM მიზნად ისახავს დაიცვას მფლობელის საავტორო უფლებები და თავიდან აიცილოს კონტენტის არაავტორიზებული გავრცელება და მოდიფიკაცია.

DRM სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება, რადგან ციფრული შინაარსი ვრცელდება Peer-to-peer ფაილების გაცვლის, ტორენტის საიტებისა და სხვა ონლაინ კიბერ საფრთხეების მეშვეობით.

ის ეხმარება გასართობ და მედია კომპანიებს დაიცვან კიბერუსაფრთხოების გამოწვევები, რომლებსაც ყველა ორგანიზაცია აწყდება, როგორიცაა მომხმარებელთა მონაცემების დაცვა, შესაბამისობის უზრუნველყოფა და დემონსტრირება, ოპერაციული ეფექტურობის გაზრდა და შეფერხების თავიდან აცილება.

DRM საშუალებას აძლევს ავტორებს, მუსიკოსებს, კინორეჟისორებს და სხვა კონტენტის შემქმნელებს, განმარტონ და გააკონტროლონ რა შეუძლიათ და რისი გაკეთება არ შეუძლიათ ადამიანებს თავიანთ კონტენტთან დაკავშირებით.

ეს ასევე საშუალებას აძლევს მათ დაიცვან თავიანთი საავტორო უფლებებით დაცული მასალა, დაიცვან შემოქმედებითი და ფინანსური ინვესტიციები, რომლებიც მათ ნამუშევარში ჩადეს და შეუძლებელი გახადონ მათი ნაშრომის მოპარვა ან არალეგალურად გაზიარება.

მაგალითად, მათ შეუძლიათ ხელი შეუშალონ მომხმარებლებს კონკრეტულ აქტივებზე წვდომაში, რათა თავიდან აიცილონ ნებისმიერი სამართლებრივი პრობლემა, რომელიც შეიძლება წარმოიშვას არაავტორიზებული გამოყენებისგან.

ეს გადამწყვეტია საავტორო უფლებებისა და ინტელექტუალური საკუთრების დასაცავად.

როგორ მუშაობს ციფრული უფლებების მენეჯმენტი (DRM)?

ციფრული შინაარსის არაავტორიზებული გავრცელება, გაზიარება და მოდიფიკაცია დაცულია საავტორო უფლებების შესახებ კანონებით, მაგრამ ინტერნეტის მონიტორინგი უკანონო ქმედებების თავიდან ასაცილებლად რთული ამოცანაა. DRM მართავს ამას ბარიერების დაწესებით ციფრული ინფორმაციის მოპარვის თავიდან ასაცილებლად.

DRM, როგორც წესი, გულისხმობს კოდების გამოყენებას, რომლებიც კრძალავს შინაარსის კოპირებას ან ზღუდავს მოწყობილობების რაოდენობას, საიდანაც შესაძლებელია პროდუქტზე წვდომა.

კონტენტის შემქმნელებს ასევე შეუძლიათ გამოიყენონ აპლიკაციები, რათა შეზღუდონ ის, რისი გაკეთებაც მომხმარებლებს შეუძლიათ მასალის ან ციფრული მედიის დასაშიფრად, რომელზე წვდომას მხოლოდ ის შეძლებს, ვისაც აქვს გაშიფვრის გასაღები.

ეს საშუალებას აძლევს კონტენტის შემქმნელებს და საავტორო უფლებების მფლობელებს:

• აღკვეთონ ან შეზღუდონ მომხმარებლის მიერ რაიმეს რედაქტირება ან შენახვა, გაზიარება ან გაგზავნა, ბეჭდვა, ეკრანის ანაბეჭდების/სქრინშოტების გადაღება მათი პრიდუქტისთვის ან კონტენტისთვის.
• დააყენონ მედიის ვადის გასვლის თარიღები, რაც ხელს უშლის მომხმარებლების ამ თარიღის მიღმა წვდომას ან ზღუდავს მათზე წვდომის რაოდენობას
• შეზღუდონ მედიაზე წვდომა კონკრეტულ მოწყობილობებზე, ინტერნეტ პროტოკოლის (IP) მისამართებზე ან მდებარეობებზე, როგორიცაა კონტენტის შეზღუდვა მხოლოდ აშშ-ში ან სხვა ადგილას მცხოვრები ადამიანებისთვის.
• წყლისნიშნიანი დოკუმენტები და სურათები კონტენტის საკუთრების და იდენტურობის დასადასტურებლად

ციფრული უფლებების მართვის გამოყენების შემთხვევები

DRM გამოიყენება ციფრული კონტენტის ფართო სპექტრში, გასართობი მედიიდან, როგორიცაა წიგნები, მუსიკა და ვიდეოები, მონაცემთა ბაზის ხელმოწერებამდე, software პროგრამებსა და სენსიტიურ ბიზნეს მონაცემებამდე. ამ მედიის დასაცავად DRM-ის გამოყენება საშუალებას აძლევს კონტენტის შემქმნელებს და საავტორო უფლებების მფლობელებს, ხელი შეუშალონ ადამიანებს თავიანთ ნამუშევარში ცვლილებების შეტანაში ან მისი გაუთვალისწინებელი მიზნებისთვის გამოყენებისგან.

აქ მოცემულია DRM-ის რამდენიმე გავრცელებული პრაქტიკული მაგალითი:

1. Apple iTunes

Apple-ის iTunes მაღაზია იყენებს DRM-ს, რათა შეზღუდოს, რამდენი მოწყობილობის გამოყენება შეუძლიათ მომხმარებელს სიმღერების მოსასმენად. აუდიო ფაილები, რომლებსაც მომხმარებლები ჩამოტვირთავენ iTunes-დან, შეიცავს მონაცემებს მათი შეძენისა და სიმღერების გამოყენების შესახებ. ეს ხელს უშლის ფაილებზე წვდომას არაავტორიზებული მოწყობილობებიდან. Apple ასევე იცავს კონტენტს თავის iBooks მარკეტში FairPlay ტექნოლოგიით, რაც უზრუნველყოფს ინფორმაციის წაკითხვას მხოლოდ iOS მოწყობილობებზე.

2. ციფრული მუსიკა

Spotify იყენებს ბლოკჩეინის ტექნოლოგიას, რათა ხელოვანებს გადაუხადონ კრიპტოვალუტის საშუალებით. მუსიკის სტრიმინგმა კომპანიამ იყიდა სტარტაპი Mediachain, რათა დახმარებოდა მას იდენტიფიცირება მოეხდინა სიმღერების ჩართვისა და სწორი შემსრულებლის გადასახდელად DRM-ის გამოყენებით.

3. Microsoft-ის პროგრამული უზრუნველყოფა

ნებისმიერი, ვინც ჩამოტვირთავს Microsoft-ის პროგრამულ უზრუნველყოფას, როგორიცაა Windows ან Office პროგრამები, უნდა მიიღოს კომპანიის მომხმარებლის ლიცენზია და შეიყვანოს გასაღები, სანამ მათ დააინსტალირებენ. Microsoft-ს ასევე აქვს DRM ტექნოლოგია სახელწოდებით PlayReady, რომელიც უზრუნველყოფს კონტენტის განაწილებას ქსელში და ხელს უშლის მისი პროგრამული უზრუნველყოფის უნებართვო გამოყენებას.

4. სენსიტიური დოკუმენტები

ბევრი ორგანიზაცია იყენებს DRM ტექნოლოგიას ბიზნესისთვის კრიტიკული დოკუმენტების ან მნიშვნელოვანი ინფორმაციის დასაცავად, როგორიცაა თანამშრომლების კონფიდენციალური მონაცემები, ბიზნეს გეგმები და კონტრაქტები. DRM საშუალებას აძლევს ორგანიზაციებს თვალყური ადევნონ ვინ ნახა ფაილები, გააკონტროლონ ამ ფაილებზე წვდომა და მართონ, თუ როგორ შეუძლიათ ხალხს ფაილების გამოყენება. ის ასევე ხელს უშლის ფაილების შეცვლას, დუბლირებას, შენახვას ან დაბეჭდვას.

5. რეგულაციების შესაბამისობა

DRM გადამწყვეტია იმისთვის, რომ დაეხმაროს ორგანიზაციებს მონაცემთა რეგულაციების დაცვაში. მაგალითად, ის საშუალებას აძლევს ჯანდაცვის ორგანიზაციებს დააკმაყოფილონ ჯანმრთელობის დაზღვევის პორტაბელურობისა და ანგარიშვალდებულების აქტის მოთხოვნები და ეხმარება ყველა ორგანიზაციას დააკმაყოფილონ მომხმარებელთა კონფიდენციალურობის აქტი და მონაცემთა დაცვის ზოგადი რეგულაცია.

ციფრული უფლებების მართვის უპირატესობები

გარდა საავტორო უფლებების მფლობელებისა და შინაარსის შემქმნელების კიბერ საფრთხეებისგან დაცვისა, DRM გთავაზობთ რამდენიმე სხვა ძირითად სარგებელს.

1. საავტორო უფლებები

ბევრი ადამიანი მცირე ყურადღებას აქცევს მათ საკუთრებაში არსებული კონტენტის საავტორო უფლებების დეტალებს. DRM ეხმარება ორგანიზაციებს მკაფიოდ აცნობონ, თუ რა შეუძლიათ და არ შეუძლიათ მომხმარებლებს გააკეთონ თავიანთ ციფრული მედიაში, რაც თავის მხრივ აცნობს მომხმარებლებს იმის შესახებ, თუ როგორ მუშაობს საავტორო უფლებები და ინტელექტუალური საკუთრება.

2. საკუთრების უზრუნველყოფა

DRM გადამწყვეტია, რათა დაეხმაროს ავტორებს და მწერლებს თავიანთი ნამუშევრების დაცვაში. მათ შეუძლიათ გამოიყენონ ტექნოლოგია, რათა შეინარჩუნონ თავიანთი შინაარსის ავტორობა და თავიდან აიცილონ ისეთი ფაქტები, როგორიცაა ვინმეს მიერ ინფორმაციის ცვლილება, გადააკეთება და საკუთარ ნაშრომად გამოცხადება. ეს ასევე სასარგებლოა მეცნიერებისთვის, რომლებსაც სურთ თავიანთი აღმოჩენებისა და გამოგონებების დაცვა.

3. შემოსავლის დაცვა

დოკუმენტური ფილმების, ფილმების და სხვა ვიდეოების შექმნა, გადაღება და მონტაჟი შემქმნელებს დიდი თანხები უჯდებათ, მათი კონტენტის გაყიდვის იმედით. თუ ეს კონტენტი გავრცელდება მათი თანხმობის გარეშე, მათ შეიძლება დაკარგონ თანხა. DRM საშუალებას აძლევს კონტენტის შემქმნელებს, უზრუნველყონ რომ მხოლოდ გადამხდელმა მომხმარებლებმა შეძლონ წვდომა მათ ვიდეოებზე.

4. სათანადო კონტენტზე წვდომის უზრუნველყოფა

DRM ზღუდავს კონტენტს კონკრეტულ აუდიტორიაზე და ზღუდავს კონტენტს განკუთვნილი აუდიტორიით. მაგალითად, 18 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის განკუთვნილი კონტენტი შემოიფარგლება მხოლოდ მოზრდილებისთვის, რომლებსაც შეუძლიათ თავიანთი ასაკის დადასტურება.

5. ფაილის კონფიდენციალურობა

DRM ეხმარება ორგანიზაციებს დაიცვან თავიანთი მნიშვნელოვანი ფაილები და უზრუნველყონ მათი დაცულობა. ეს ხელს უშლის არაავტორიზებული მომხმარებლების წვდომას ან წაკითხვას კონფიდენციალურ ინფორმაციაზე.

DRM პროგრამული უზრუნველყოფა

DRM ტექნოლოგია გამოდის როგორც პროგრამული, ისე აპარატურის გადაწყვეტილებების სახით. ორივე ვარიანტი საშუალებას აძლევს კონტენტის შემქმნელებს თავიდან აიცილონ მიზანმიმართული კიბერ საფრთხეები და გაუთვალისწინებელი არაავტორიზებული გამოყენება.

ციფრული აქტივების მართვის პლატფორმები საშუალებას აძლევს ორგანიზაციებს გააკონტროლონ წვდომა საავტორო უფლებებით დაცულ ნებისმიერ მასალაზე. ისინი ამას აკეთებენ რამდენიმე გზით, მათ შორის:

1. წყლის ნიშნები

გრაფიკული ფაილები შეიძლება განთავსდეს აქტივებზე, რაც საშუალებას აძლევს შემქმნელებს ან საავტორო უფლებების მფლობელებს თვალყური ადევნონ არაავტორიზებული გამოყენებას.

წყლის ნიშანი რჩება ფაილთან დაკავშირებული ციფრული შინაარსის კოპირების, მანიპულირების ან სხვა ფორმატში გარდაქმნისას.

2. მეტამონაცემები

ციფრულ აქტივებს აქვთ მეტამონაცემები, რომლებიც მათ საავტორო უფლებების და ლიცენზირების შესახებ ინფორმაციის აღებისა და მონიტორინგის საშუალებას აძლევს .

ეს ძალიან მნიშვნელოვანია მარაგის აუდიო ფაილების, ფოტოების და ვიდეოების ლიცენზირების დეტალების თვალყურის დევნებისთვის, რათა თავიდან აიცილოთ არასანქცირებული გამოყენება.

3. ჩაშენეული კოდები

კონტენტის მფლობელებს ასევე შეუძლიათ გამოიყენონ ჩაშენებული კოდები, რომლებიც აკონტროლებენ, როგორ და სად გამოქვეყნდება მათი მედია ონლაინ.

ეს სასარგებლოა იმ შემთხვევაში, თუ სურათის ლიცენზია იცვლება ან იწურება, რადგან ის იძლევა ლიცენზიის შეცვლის ან განახლების საშუალებას, სადაც არ უნდა იყოს განთავსებული შესაბამისი ჩაშენებული კოდი ინტერნეტში.

ამ პროცესს ასევე მოიხსენიებენ, როგორც “შექმენი ერთხელ, გამოაქვეყნე ყველგან” (COPE), რაც გადამწყვეტია წარმატებული DRM სტრატეგიისთვის.

4. სალიცენზიო შეთანხმებები

ორგანიზაციებს შეუძლიათ დაიცვან თავიანთი შინაარსი და პროგრამული უზრუნველყოფა მომხმარებლებმა მოითხოვონ წაიკითხონ და დაეთანხმონ საბოლოო მომხმარებლის სალიცენზიო შეთანხმებას (EULA). EULA შეთანხმებულია პირველად, როდესაც მომხმარებელი იღებს წვდომას ვებსაიტზე, აზიარებს ფაილებს ან ჩამოტვირთავს შინაარსს, რაც ეხმარება ორგანიზაციებს დაიცვან თავიანთი აქტივები არაავტორიზებული გამოყენებისგან.

მედიისა და გართობის კიბერუსაფრთხოების გამოწვევები

DRM გადამწყვეტია ციფრული კონტენტის დასაცავად, მაგრამ მედია და გასართობ ორგანიზაციებს ასევე სჭირდებათ უსაფრთხოების ძლიერი გადაწყვეტილებები და პროცესები მათი შინაარსის დასაცავად.

თუმცა, მათ აქვთ საერთო გამოწვევები, მათ შორის:

1. ინტელექტუალური საკუთრების დაცვა

კონტენტის დაცვა, როგორიცაა მუსიკალური ფაილები, ფილმები და ვიდეოები, ასევე კონტრაქტის მოლაპარაკებები, სკრიპტები და სცენები, გადამწყვეტია მედია და გასართობი კომპანიებისთვის.

ამ საკითხს ხაზი გაუსვა Sony Pictures-ის ჰაკერმა, რომელმაც აღმოაჩინა თანამშრომლების მონაცემების გავრცელება, პლუს გამოუქვეყნებელი ფილმები, გეგმები და სკრიპტები მომავალი ფილმებისთვის.

ასეთი კონტენტის გამოშვებას შეუძლია მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს კომპანიების რეპუტაციაზე, რაც DRM-ის გამოყენებას გადამწყვეტს ხდის მათი შინაარსის დასაცავად.

2. ქსელის ხილვადობა

ბევრი გასართობი და მედია კომპანია იყენებს უახლეს ტექნოლოგიას მომხმარებლის გამოცდილების გასაუმჯობესებლად. cloud, მობილური და Internet-of-Things (IoT)  მოწყობილობების ზრდა არა მხოლოდ კორპორატიული ქსელის მართვას ართულებს, არამედ აფართოებს ორგანიზაციების თავდასხმის არეალს. ეს მწვავდება, რადგან ისინი უფრო მეტ უსაფრთხოების პროდუქტს იყენებენ თავიანთი ინფრასტრუქტურის დასაცავად, რაც იწვევს უსაფრთხოების იზოლირებას, რომლებიც ამცირებს ხილვადობას და ზრდის არაეფექტურობას და რისკს.

3. ინვესტიციების დაცვა

გასართობი და მედია შეთავაზებები მოითხოვს დიდ წინასწარ ინვესტიციას, სანამ ისინი მოგებას მიიღებენ. ორგანიზაციებმა უნდა მიანიჭონ უსაფრთხოების ხარჯების პრიორიტეტი, რათა დაიცვან ეს ინვესტიცია და შეამცირონ მათი რისკი.

4. მომხმარებელთა გამოცდილების მართვა

ციფრული ინოვაცია ფოკუსირებულია მომხმარებელთა გამოცდილებაზე, რასაც მოწმობს ნაკადის სერვისების, ონლაინ თამაშების და ვირტუალური რეალობის სწრაფი ზრდა.

ეს სერვისები ეყრდნობა უსაფრთხო და საიმედო ღრუბელზე დაფუძნებულ გადაწყვეტილებებს და მობილურ ქსელებს, რომლებზეც შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს კავშირის ხანმოკლე შეწყვეტამაც კი.

ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ორგანიზაციებმა უზრუნველყონ კლიენტების მოთხოვნა, რათა დაიცვან მათი რეპუტაცია და თავიდან აიცილონ ფინანსური ზარალი.

5. მომხმარებელთა მონაცემების დაცვა

მონაცემთა და კონფიდენციალურობის მზარდი მკაცრი რეგულაციები განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ძირითადი მედიისა და გასართობი კომპანიებისთვის.

ეს ორგანიზაციები ხშირად ფლობენ მილიონობით ადამიანის პერსონალურ და ფინანსურ მონაცემებს და სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია, რომ ეს მონაცემები დაცული იყოს.

მათ ასევე უნდა უზრუნველყონ, რომ შეესაბამებოდეს მზარდი რეგულირების ლანდშაფტს სტრატეგიული ინიციატივების განხორციელებაზე ორიენტირებული პერსონალის გადანაწილების გარეშე.

მეტი საინტერესო სიახლისთვის თვალი ადევნეთ ჩვენს ბლოგს.